خارخاسک

اگرچه این مناطق در شهرستان حاجی آباد شکوه و عظمت تاریخی گذشته را ندارند اما نقش مهمی در تاریخ هرمزگان بخصوص در زمینه تجارت و انتقال کالا داشته اند فخرالدین توران شاه پنجم پادشاه هوموز در سال ۱۵۴۱ میلادی در یک نامه رسمی به پادشاه پرتقال صراحتا از احوالات هرموز وبیرونات مینویسد. مستوفی درشرح بیرونات مینویسد در سواحل ایران امتداد قلمرو هورموز به آبادی تزرگ در ۷۰ (احتمالا ۱۷۰۰) کیلومتری دریا میرسید که توقفگاه کاروانهایی بود که از هورموز به سمت شیراز یا کرمان در حرکت بودند. درمنازعه قدرت بین دوبرادر یعنی تورانشاه و امیر سیف‌الدین بر سر پادشاهی هرموز همراهان امیر سیف‌الدین مصلحت رادر این دیدند که او سلطنت برادر را به رسمیت بشناسد وخود در قلعه تزرگ یکی از قلاع نواحی پس کرانه ای در مسیر هورموز به شیراز که نسبت به قلاع دیگر از آب وهوای بهتری برخوردار بود ساکن شود؛ و (پادشاه سیف‌الدین در قلعه تزرگ خزید  ودم در کشید و تقبل فرمود که نسبت به برادر اکبر انواع دوستداری وخدمتگذاری به جای آورد). دکتر محمد باقر وثوقی درتاریخ ملوک هورموز مینویسد: درمسیر  هرموز به طرف فارس ناحیه ای به نام تارم وآبادی شمالی اش تزرگ را میتوان مناطق مرزی هرموز به شمار آورد. این جاده باستانی دراین منطقه به سه بخش تقسیم میشد که اولی به سمت شمال غربی تا داراب وسپس شیراز امتداد می‌یافت ودیگری به سمت شرق تا سیرجان وسپس کرمان وسومی از سمت بینوج به سمت لار میرفت. به این ترتیب تارم وتزرج محل تلاقی کاروانهای سه مسیر مهم تجاری به شمار میرفت. استخری، ابن حوقل، یاقوت حموی، مستوفی قزوینی وابن بلخی منزل گاههای مسیر هرموز به فارس را برشمرده وتارم به عنوان ایستگاه اصلی آن نامگذاری کرده اند. اسک خارخاسک ...

اَبش خاتون، تنها زن فرمانروای فارساسمی که بر میدان خاتون شیراز  نام گرفته بی دلیل نیستاَبش خاتون دختر اتابک سعدبن ابوبکر بن سعد زنگی و ترکان خاتون، ملکه ایران در قرن هفتم قمری بود و تنها فرمانروای زن استان فارس است که از سوی ایلخان مغول، اتابک شیراز بوده است. هلاکوخان مغول وی را به همسری پسر خود منکوتیمور درآورد و فارس به طور رسمی ضمیمهٔ دولت ایلخانان گردید. وی در سال ۶۸۵ قمری به دلیل بیماری از دنیا رفت. وی را همانند مغولان با ظرف‌های سیمین و زرین پر از باده در چرنداب تبریز دفن کرند. اما پس از مدتی دخترش جنازه وی را از تبریز به شیراز آورد و در رباط اَبش به خاک سپرد. ابش خاتون آخرین اتابک از اتابکان فارس و دختر ترکان خاتون (همسر سعد بن ابوبکر) بود. پس از مرگ پسرش در سال ۶۶۰ هجری ترکان خاتون کارها را زیر نظر داشت و داماد خود را یعنی محمد بن سلغور را که نوادهٔ سعد بن زنگی بود به امارت برداشت؛ اما چندی بعد او را به اتهام افراط در ظلم و عیاشی در رمضان ۶۶۱ هجری معزول کرد و به اردوی خان مغول روانه داشت. بعد از او هم برادرش سلجوق شاه بن سنقر را که در زندان بود بیرون آورد و به امارت نشاند. اما سلجوق شاه که از تسلط ترکان خاتون بر کارها، نگرانی و ناخرسندی داشت وی را کشت و داعیهٔ استقلال یافت. با این حال، در جنگی که برای دفع او و انتقام خون ترکان خاتون بر ضد او و تا حدی به اصرار اتابک یزد که به خونخواهی خواهر خود ترکان خاتون برخاسته بود درگرفت، در سال ۶۶۲ هجری شکست خورد و به قتل رسید.پس از مرگ سلجوق شاه فرمانروایی ابش خاتون چندان طولی نکشید و هلاکوخان او را نامزد پسر خود، منگوتیمور کرد و با عزیمت او از شیراز در سال ۶۶۳ هجری حکومت اتابکان سلغری در فارس خاتمه یافت و آن سرزمین به دست خارخاسک ...

تحولات فارس پس از فروپاشي ملوک'>ملوک بني قيصر کیشسياست توسعه ي ارضي اتابکان سلغوري فارس ( 684-543 هـ ق ) و رقابت تجاري با ملوک هرمز به تدريج به فروپاشي قدرت سياسي اميران بني قيصر منجر گرديد. افزايش توانمندي اقتصادي جزيره ي کيش که در سايه ي تجارت شکوفاي خليج فارس و درياي عمان حاصل گشته بود، موجب گرديد تا اتابکان سلغوري که جزاير فارس را بخشي از سرحدهاي بحري خود مي دانستند، به منظور کسب خراج و ماليات افزون تر، نظارت مستقيم خود را بر آن توسعه دهند  رقابت تجاري امراي قيصر با ملوک هرمز که به صورت روزافزون در حال توسعه ي قدرت نظامي و اقتصادي خود بودند، در فروپاشي جزيره ي کيش نقش مهمي داشت. امراي کيش و ملوک هرمز براي دستيابي به راه هاي تجاري و باراندازهاي پرسود قوافل و کشتي هاي بازرگاني همواره در ستيز و رقابت بودند؛ « تا گذر قوافل عراق از ثغر تيز باز فرضه هرمز افتاد، پيوسته ميان ملک قيس و امير هرمز تيغ مناوات مسلول بود و طريق مضافات مسدود  امراي بني قيصر در روزگار حاکميت سلاجقه ي کرمان براي دستيابي به جزيره ي هرمز و اضمحلال رقيب ديرينه، تلاش هاي مضاعفي را انجام دادند و مبالغ هنگفت خراج و حق مقاطعه پيشنهاد گرديد؛ « هر سال صد هزار دينار زر خراجي و پنجاه سر اسب تازي بدهم . حاکميت ملوک بني قيصر بر جزيره ي کيش در سال 626 هجري، پس از لشکرکشي سيف الدين ابوالنصر هرموزي و به فرمان اتابک سلغوري به پايان رسيد.« روز دوازدهم جمادي دويم سال 626 وارد جزيره شده، دست تطاول را گشوده، پايمردي را فشرده، اهلش را کشته و اموالش را به غارت بردند و ملک السلطان را به قتل آوردند و آفتاب بني قيصر مختفي و شعله اقبالشان منطقي شد (5) ».امتناع سيف الدين هرمزي از ارسال بخشي از ثروت و غنايم فراوان کيش به دستگاه خارخاسک ...